ကုလအထူးကုိယ္စားလွယ္ Burgener ျမန္မာခရီးစတင္
ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ António Guterres ရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အထူးအႀကံေပးပုဂၢိဳလ္ Christine Schraner Burgener ဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံခရီးစဥ္ကို ဇြန္လ ၁၂ ရက္ အဂၤါေန႔မွာ သြားေရာက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဧၿပီလက ရာထူးလက္ခံၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ပထမဦးဆံုးသြားေရာက္မယ့္ သူ႔ခရီးစဥ္အတြင္း ေဆာင္ရြက္သင့္ တာကို ေဆာင္ရြက္ဖို႔ HRW လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ႀကီးက တိုက္တြန္းလိုုက္ပါတယ္။ အေၾကာင္းစံုုကို ေဒၚလွလွသန္း က ေျပာျပမွာပါ။
ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ António Guterres ဧၿပီလ ၂၆ ရက္ေန႔က အသစ္ခန္႔အပ္လိုက္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆိုင္ရာ အထူးအႀကံေပးပုဂၢိဳလ္ Christine Schraner Burgener ဟာသူ႔ကုိ အပ္ႏွင္းထားတဲ့ လုပ္ပိုင္ခြင့္အရ သူ႔ရဲ႕ ခရီးစဥ္အတြငး္မွာ ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြ လူမႈေရးအသင္းအဖြဲ႔ေတြ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ ၊အျပင္ သံတမန္ေရးအသိုင္းအ၀ိုင္းရဲ႕ အဖြဲ႔၀င္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုဖို႔ရွိၿပီး ရခိုင္ျပည္နယ္ ပဋိပကၡအေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီေဖာ္ေဆာင္ေရးတို႔အျပင္ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥရပ္ေတြကိုလည္း ေဆြးေႏြးမွာျ ဖစ္တယ္လို႔ ကုလသမဂၢရဲ႕ ဇြန္လ ၁၁ ရက္ေန႔ ထုတ္ျပန္ခ်က္ထဲမွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။
ဇြန္လ ၆ ရက္ေန႔က ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ကုလေအဂ်င္စီေတြျဖစ္တဲ့ UNDP ကုလ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအစီအစဥ္နဲ႔ UNHCR ကုလသမဂၢဒုကၡသည္မ်ား ဆိုင္ရာမဟာမင္းႀကီးရံုးတို႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ကေန စြန္႔ခြာထြက္ေျပးသူမ်ားအား ျပန္လည္ လက္ခံေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို အေထာက္အကူျပဳဖို႔အတြက္ ေရးထိုးခဲ့တဲ့ MOU ေခၚ နားလည္မႈ စာခၽြန္လႊာပါ အေသးစိတ္အခ်က္အလက္ေတြကို အမ်ား သိေအာင္ ကုလသမဂၢက ထုတ္ျပန္မယ့္အေၾကာင္းကို ျမန္မာအစိုးရကို အသိေပးဖို႔လိုအပ္တယ္လို႔ Human Rights Watch လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔က Ms. Burgener ကိုတိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။ Brad Adams ဟာ Human Rights Watch ရဲ႕ အာရွေရးရာ အမႈေဆာင္အရာရွိခ်ဳပ္ ျဖစ္ပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ သူေျပာလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္တာက မၾကာေသးမီက UNHCR နဲ႔ UNDP တို႔အၾကား လက္မွတ္ ထိုးခဲ့တဲ့ နားလည္မႈ စာခၽြန္လႊာကို ကုလသမဂၢက လူသိရွင္ၾကား ထုတ္ျပန္မယ္ဆိုတဲ့အခ်က္ပါပဲ။ အဲဒီ MOU အခ်က္အလက္ေတြကို လူအမ်ားသိသင့္သလိုု ႏိုင္ငံကေန ထြက္ခဲ့တဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေနနဲ႔လည္း ဒီသေဘာ တူညီမႈမ်ာ ဘာေတြပါ၀င္သလဲဆိုတာ သိသင့္ပါတယ္။ ဘာေတြပါ၀င္သလဲ ဘာေတြမပါဘူးလဲ ဆိုတဲ့အခ်က္ကို မစၥ Burgenerအေနနဲ႔ ျမန္မာအစိုးရကို ျပတ္ျပတ္သားသားေျပာဖို႔ လူ႔အခြင့္အရးေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာေရး အဖြဲ႔ေတြက လိုလားပါတယ္။”
ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ၾသဂုတ္လက ရခိုင္ျပည္နယ္ ပဋိပကၡေၾကာင့္ တဖက္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကို ထြက္ေျပးခဲ့တဲ့ သူတို႔အေခၚ ရိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ကို ျပန္ရာမွာ သူတို႔ဆႏၵအေလ်ာက္ ျပန္လည္ေနရာ ခ်ထားေရးအတြက္ ေရွ႕ေျပး စီမံကိန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေရး၊ ေဘးကင္းလံုၿခံဳစြာနဲ႔ သိကၡာရွိရွိျပန္ႏိုင္ေရးတို႔အတြက္ ကုလနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားေပမယ့္လို႔ အေသးစိတ္ အခ်က္အလက္ မ်ားကို ထုတ္ျပန္ထားျခင္းမရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ လူထုအသိုင္းအ၀ိုင္းနဲ႔ ရိုဟင္ဂ်ာေတြအၾကား ေ၀ဖန္မႈေတြ ထြက္ေပၚခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ကုလသမဂၢလံုၿခံဳေရးေကာင္စီက ျမန္မာအစိုးရထံ ဇြန္လ ၆ ရက္ေန႔က ေပးပို႔တဲ့ စာအရ ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို ႏိုင္ငံတကာ စစ္ေဆးေရးမွဴးေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လာေရာက္စစ္ေဆးခြင့္တိုက္တြန္းခ်က္ကို တံု႔ျပန္တဲ့အေနနဲ႔ ျမန္မာအစိုးရဘက္က ႏိုင္ငံတကာ ပုဂၢိဳလ္တဦး အပါအ၀င္ ျမန္မာႏိုင္ငံသား ၂ ဦးပါ၀င္တဲ့ ၃ ဦးပါ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႔ ဖြဲ႔ဖို႔ အစီအစဥ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေၾကညာခ်က္ကို မစၥ Burgener အေနနဲ႔ လက္မခံေၾကာင္း ေထာက္ျပသင့္တယ္လို႔ Brad Adams က ေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာအစိုးရက ေၾကညာခဲ့တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္အသစ္ဖြဲ႔စည္းမယ္ဆိုတာကလည္း ေလးနက္မႈ မရွိပါဘူး။ ဒီလိုေနာက္ထပ္ေကာ္မရွင္ဖြဲ႔ဖို႔က ေနာက္က်ေနၿပီလို႔ ျမန္မာအစိုးရကုိ သူအသိေပးသင့္ပါတယ္။ ကုလသမဂၢအခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖြဲ႔ကို ဖြဲ႔စည္းထားၿပီျဖစ္တဲ့အတြက္ အဖြဲ႔ရဲ႕ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈအစီရင္ခံစာ ကိုေစာင့္ၿပီး ေနာက္ထပ္ဘယ္လိုေျခလွမ္း ယူရမယ္ ဆိုတာကို ဆံုးျဖတ္ဖို႔ရွိေနပါတယ္။ ျပည္တြင္းစံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ ေတြကို စိတ္ခ်ယံုၾကည္လို႔မရႏိုင္ပါဘူး။ ဒါကို မစၥ Burgenerက ရွင္းရွင္းလင္းလင္းအသိေပးဖို႔လိုပါတယ္။
မစၥ Burgener က ဒီမတိုင္မီ ေမလလယ္က ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ António Guterres နဲ႔ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံ လက္ရွိအလွည့္က် ဥကၠဌ Miroslav Lajčák တို႔အျပင္ အဖြဲ႔၀င္ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ Human Rights Watch အဖြဲ႔အပါအ၀င္ ျမန္မာ့အေရးစိတ္၀င္စားတဲ့ NGO အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ Human Rights Watch နဲ႔ မစၥ Burgener ေတြ႔ဆံုမႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ Brad Adams က
“ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူ႔ခြင့္အေရးခ်ိဴးေဖာက္မႈ အေၾကာင္းအားလံုး က်ေနာ္တုိ႔သူ႔ကို ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာအေရး သာမက ကခ်င္၊ ရွမ္း ၊ လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုထုတ္ေဖာ္ခြင့္ နည္းပါးတာ ရိုက္တာသတင္းေထာက္ ၂ ဦးအဖမ္းခံ ရတာ အျပင္ မီဒီယာနဲ႔ တျခားသတင္းေတြမွာ တင္ျပမႈေၾကာင့္ ဖမ္းဆီးခံခဲ့ရတာေတြကိုလည္း ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒီလုိလူေတြကို ဖမ္းဆီးအေရးယူႏိုင္တဲ့ ဥပေဒေတြကို ျပင္ဆင္ဖို႔ လယ္ေျမပိုင္ဆိုင္မႈျပႆနာ စသျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ လူ႔ခြင့္အေရးခ်ိဴးေဖာက္မႈေတြအေၾကာင္း သူ႔ကို ေျပာပါတယ္။ သူေကာင္းေကာင္း နားလည္ပါတယ္။ လက္ေတြ႔ဘယ္ေလာက္ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ႏိုင္မလဲဆိုတာကို ေစာင့္ၾကည့္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။”
ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ရဲ့ ပဥၥမေျမာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အထူးအႀကံေပး ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္သူ မစၥ Burgener ဟာ သူ႔ျမန္မာႏိုင္ငံ ခရီးစဥ္အၿပီးမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြရွိရာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အျပင္ ေဒသအတြင္း ႏုိင္ငံေတြ ကိုလည္း ခရီးဆက္ဖို႔ ရွိပါတယ္။
ေဒၚလွလွသန္း / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
